CRITICALITY

Το κάλεσμα του Ακκιντζι για αποδοχη του Σχεδίου Γκουτέρες σαν «στρατηγικη συμφωνία» είναι ίσως πολύ πιο σημαντικη εξέλιξη απο ότι φαίνεται. Οσοι το βλέπουν σαν τοποθέτηση ρουτίνας ή σαν επικοινωνιακη κίνηση αδυνατουν να δουν τη δυναμικη που θέτει σε κίνηση και πολύ περισσότερο τη δυναμικη που την προκάλεσε. Δεν είναι καθόλου τυχαίο που το κάλεσμα έγινε εν μέσω προεκλογικης περιόδου στην Τουρκία και αμέσως μετα την άρνηση απο τον ίδιο να συμφωνήσει με την πιθανότητα δύο κρατων που φαίνεται να πρότεινε ο Μεβλουτ Τσαβούσογλου στην πρόσφατη επίσκεψή-του.

Ο Ακκιντζι εκλέχτηκε με καθαρη εντολη να λύσει το Κυπριακο. Όχι τόσο γιατι το υποσχέθηκε στην προεκλογικη-του εκστρατεία όσο λόγω της μακρόχρονης και συνεπους στάσης-του στο θέμα. Επρεπε επίσης να οδηγήσει σ’ αυτή την πορεία και την Τουρκία που τυχον άρνησή-της να συμπορευτει θα έκαμνε τα πράγματα πολύ δύσκολα. Ηταν ακόμα υποχρέωσή-του να έχει μαζι-του την Τουρκοκυπριακη κοινότητα για να νομιμοποιείται στην πορεία λύσης. Περπάτησε σ’ αυτό το ναρκοπέδιο με αξιοζήλευτη δεξιότητα.

Οσο είχε τη συνεργασία του Αναστασιάδη μπόρεσε να προχωρήσει σε βαθμο που κανένας άλλος Τουρκοκύπριος ηγέτης δεν προχώρησε προηγουμένως. Όμως η ουσιαστικη κατάρρευση της προσπάθειας στο Μοντ Πελεραν ήταν η αρχη της αντίστροφης μέτρησης. Όταν ο Αναστασιάδης πρόδωσε την εμπιστοσύνη-του, όταν εκείνος πρχώρησε στην υποβολη χάρτη παρα τις έντονες διαφωνίες των συνεργατων-του, ο Μουσταφα Ακκιντζι άρχισε να αμφιβάλλει για τη δυνατότητα συνεννόησης.

Το ψήφισμα της Βουλης σε σχέση με το ενωτικο δημοψήφισμα έφερε τα πράγματα σε κρίσιμη κατάσταση. Τόσο ο Συναγερμος, που τήρησε αποχη, όσο και ο ίδιος ο Αναστασιάδης, που ανέπεμψε διορθωτικο νομοσχέδιο για το θέμα, έπαψαν να έχουν την «έξωθεν καλη μαρτυρία» για τις προθέσεις-τους. Οσο κι αν ορισμένοι αγωνιστες της λύσης, Τουρκοκύπριοι και Ελληνοκύπριοι, διαφώνησαν με τη σκληρη στάση του Ακκιντζι, η αντίδρασή-του ήταν σοφη και αναγκαία: είχε υποχρέωση να αναλάβει ο ίδιος την αντιμετώπιση της χυδαιότητας της στάσης της Ελληνοκυπριακης ηγεσίας στο θέμα για να μπορέσει να διατηρήσει το κύρος και την υπόστασή-του ανάμεσα στους Τουρκοκύπριους.

Στην πορεία, ήταν ο Ακκιντζι που έβαλε νερο στο κρασι-του και έγινε δυνατη η επανέναρξη των συνομιλιων. Ηταν ο Ακκιντζι που μπόρεσε να πείσει την Τουρκία και τους Τουρκοκύπριους να φέρουν τις συνομιλίες σε απόσταση συμφωνίας. Για άλλη μια φορα ήταν ο Αναστασιάδης που ανατίναξε τη δυνατότητα συμφωνίας στο Κραν Μοντανα επισύροντας την οργη των ΗΕ και της ΕΕ.

Μετα απο ένα σχεδον χρόνο αδράνειας ο Αναστασιάδης φαίνεται πιο αποφασισμένος απο ποτε να συνεχίσει την αδιάλλακτη πολιτικη της άρνησης συνεννόησης με τους Τουρκοκύπριους. Όμως τα πράγματα δεν μένουν στατικα. Η Τουρκία φαίνεται πως βρίσκεται στο μεταίχμιο αλλαγης στάσης στο Κυπριακο. Η πρόταση του Μεβλουτ Τσαβούσογλου για δυο κράτη είναι η πρώτη συγκεκριμένη ένδειξη για την πορεία που φαίνεται να προκρίνει. Η απόρριψή-της απο τον Ακκιντζι και την πλειοψηφία της Τουρκοκυπριακης πολιτικης ηγεσίας είναι ιστορικης σημασίας και ίσως να είναι η τελευταία πράξη αντίστασής-τους απέναντι στην Αγκυρα και τον Ερντογαν.

Είναι μέσα σ’ αυτά τα πλαίσια που πρέπει να δούμε την πρόταση Ακκιντζι για το Σχέδιο Γκουτέρες. Η πρόταση του Ακκιντζι είναι ίσως περισσότερο μια πράξη που αψηφει τις εντολες της Αγκυρας και αποτελει προσπάθεια να πάρει ο ίδιος την πρωτοβουλία στο Κυπριακο. Είναι πια καθαρο γι’ αυτον πως αν δεν υπάρξει άμεσα σημαντικη πρόοδος προς τη λύση, η Τουρκία θα γίνει ο απόλυτος άρχοντας στο Βορρα και η Τουρκοκυπριακη κοινότητα θα χάσει κάθε δυνατότητα καθορισμου της πορείας-της.

Ο Αναστασιάδης και η κυβέρνησή-του με τη στάση-τους δείχνουν πως δεν αντιλαμβάνονται τις διεργασίες που γίνονται μέσα στην Τουρκοκυπριακη κοινότητα, ή δεν τους ενδιαφέρουν. Αν αντι να κολοκυνθίζουν ζητώντας απο την Τουρκία και τους Τουρκοκύπριους να διευκρινίσουν τους όρους που περιέχει το σχέδιο Γκουτέρες και να πουν αν δέχονται τον τερματισμο των εγγυήσεων απαντούσαν θετικα και χωρις περιστροφες, θα δημιουργούσαν ένα κοινο μέτωπο απέναντι στην Τουρκία που είτε θα αναγκαζόταν να συνομιλήσει σοβαρα είτε θα ερχόταν σε ρήξη με την Τουρκοκυπριακη κοινότητα. Όπως έχουν τα πράγματα, ο Ακκιντζι κινδυνεύει να αποδυναμωθει και να αναγκαστει να εγκαταλείψει την ανεξάρτητη στάση-του.

Σ’ αυτή όλη την παράνοια της Ελληνοκυπριακης ηγεσίας, η μόνη αχτίδα ελπίδας είναι η στάση του Ακελ. Για πρώτη φορα τόσο καθαρα εκφράζει τα συμφέροντα ολόκληρου του Κυπριακου λαου, Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων. Αν μπορέσει να μετατρέψει αυτή τη στάση σε ένα κοινο μέτωπο αγώνα, υπάρχει πιθανότητα να αντιστραφει η κατάσταση και να αποφύγουμε τον οριστικο διαχωρισμο. Αν μπορέσει να συνεννοηθει με τα Τουρκοκυπριακα κόμματα που επιδιώκουν τη λύση και χαράξουν μια κοινή θέση αγώνα, το πολιτικο σκηνικο μπορει να γεμίσει και πάλι με ελπίδα. Διαφορετικα, τα πράγματα έχουν φτάσει σε τόσο οριακο σημείο που εύκολα μπορει να διολισθήσουν σε τραγικες εξελίξεις.

Θέμος Δημητρίου
4 Μαΐου 2018